KADİM BİR GELENEK: SÜNNET
SÜNNET VE VAFTİZ ARASINDAKİ BAĞLANTI NASILDIR?
VAFTİZ BABALIĞI VE KİRVELİK
Gerek Antik Mısır gerekse kadim Ortadoğu halklarının birçoğunda sünnet olayı bir gelenek olarak kalmış ve hala devam etmektedir. Sünnetle birlikte meydana getirilen bir çeşit ritüeller de yerini korumaya devam etmiştir. Bunlardan en çok öne çıkan uygulaması ise Kirvelik olayıdır. Bazı kaynaklarda Aramilerin çocuklarını sünnet ettirdikleri ama ne amaçla yapıldığı tam anlamıyla bilinmemektedir. Aramiler ’de Sünnet uygulaması Hristiyanlığın benimsendiği döneme kadar sürmüştür. Hatta Sünnetle birlikte uygulanan Kirvelik birçok yönüyle öne çıkmaktadır. Bugün hala Anadolu halkında da mevcut olan Kirvelik müessesesi seyrini sürdürmektedir.
Aramilerin sünnet uygulamasını tam olarak nereden aldıkları konusunda elimizde yeterli delilin olmamasından ötürü açıklık getirmek de pek mümkün olmamaktadır. Ancak İbrahim Peygamberin M.Ö 2000 dolaylarında yaşadığı düşünüldüğünde meydana getirilen sünnet uygulaması bu bölgede kadim bir gelenek halini aldığı söylenebilir. Nitekim tam manasıyla bir inanç sistemi içerisinde değerlendirmek mümkün değildir.
Aramiler ‘de sünnet olan erkek çocuğunun mutlak surette bir kirvesi vardı ve bu ciddi bir uygulamaydı. Kirvelik uygulaması Aramilerde uygulanmış ancak daha önce de dile getirmiş olduğumuz üzere Hristiyanlık inancına giren ve adları Kadim Süryani olan Aramilerin bu uygulamayı terk ettiklerini söyleyebilmekteyiz. Yezidiler ’de de sünnet uygulamasının olduğunu söylemek mümkündür. Öyle ki her doğan erkek çocuğu ölü dünyaya ölü bile gelse sünnet edilirdi. Sünnet edilen ölü erkek çocuğunun yine aynı şekilde bir kirvesi olurdu.
Bugün Süryanilerde sünnet uygulaması olmamakla birlikte benzer bir uygulama olan Vaftiz vardır. Burada çocukların sünnet olması söz konusu olmasa da dini bir inancının gereği olan hem bedenen hem de ruhen bir arınma söz konusudur. Öyle ki; Vaftiz olan çocuğun mutlak surette bir Vaftiz Babası da olmak zorundadır. Uygulanış açısından değişiklik gösterse de sünnet ve kirvelik uygulamasının da amaçları neredeyse aynı özelliklere sahiptir.
Kirve; amca ile baba arasında bir konuma sahip olmak demektir ki; kirvesi olunan çocuğunun ailesi hayatta olmadığı takdirde o çocuğa kirvesinin bakması beklenmektedir. Yine kirve çocukları evlenemez ve bir akrabalık bağı gelişir. Vaftiz babalığı ise; yine amca ile baba arasında bir konuma sahiptir ve çocuk belirli bir yaşa gelinceye dek vaftiz babasının denetimi ve koruması altındandır. Bu yönüyle incelendiğinde ortak özelliğe sahip iki uygulamanın da aynı coğrafyalarda ortaya çıkıp yayılması kültürel bir alışverişten başka bir şey değildir.
