Antik tarih yazımının ne zaman başladığı sorusunu yanıtlamak, aynı zamanda antik tarih yazımını belirleyen ölçütleri de ortaya koymak demektir.
Bu ölçütlerin başında ise, şüphesiz, tarihsel bilinç, yani “geçmiş“ ve “içinde yaşanılan zamanı“ zihinde canlandırabilme, olayları sonuçları ve etkileri ile kavrayabilme ve yorumlayabilme gelmektedir.
Bu anlamda, Hitit Devleti’nin yükselme ve genişlemesini anlatan Hitit krallarının yıllıkları da İbranilerin geçmişine ilişkin Tevrat’ın bazı bölümleri de tarih yazımı içinde sayılabilir.
Fakat bunlardan önemli bir unsurun eksikliği dikkati çekmektedir: İlk kez Miletos’lu’ Hekataios ve özellikle Halikarnassos’lu Heredotos gibi Hellen tarih yazarlarında görülen rasyonel eleştiri, bir başka deyişle konu ya da olayları belirli bir mesafeden görerek kavrayabilme bilinci.
Prof. Dr. Bülent İPLİKÇİOĞLU